Instrukcja dotycząca posługi
Nadzwyczajnych szafarzy Komunii Świętej

5 lat temu - morfeo

INSTRUKCJA DOTYCZĄCA POSŁUGI
NADZWYCZAJNYCH SZAFARZY KOMUNII ŚWIĘTEJ

W ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ
(VAI – 7424/14 z 5 kwietnia 2014 r.)

Nadzwyczajny szafarz Komunii świętej pełni swoją funkcję liturgiczną w dwóch zakresach: pomagając w rozdawaniu Komunii św. podczas Eucharystii oraz zanosząc ją osobom chorym i osłabionym wiekiem do domów lub szpitali.

 

I. POSŁUGA W CZASIE MSZY ŚWIĘTEJ

1. Nadzwyczajny szafarz Komunii św. winien pomagać w rozdawaniu Komunii św., gdy przystępuje do niej większa liczba wiernych, a brakuje zwyczajnych szafarzy (prezbiterów lub diakonów), gdy są oni zajęci innymi czynnościami duszpasterskimi, lub nie pozwala im na to stan zdrowia czy podeszły wiek. Poza tymi szczególnymi przypadkami celebrans, a także koncelebransi, nie mogą wyręczać się posługą szafarza nadzwyczajnego, sami nie rozdzielając Komunii św.

2. Strojem liturgicznym nadzwyczajnego szafarza, pełniącego posługę w czasie Mszy św., jest alba z paskiem (por. OWMR 336) [czyt. cingulum].

3. Zgodnie z regułą podziału funkcji w zgromadzeniu liturgicznym, Nadzwyczajny szafarz Komunii św. zasadniczo nie powinien pełnić innych funkcji liturgicznych, np. lektora czy kantora. Może to czynić wyjątkowo, gdy brak właściwych osób i ich czynności musiałby pełnić celebrujący kapłan.

4. Nadzwyczajny szafarz Komunii św. zajmuje miejsce w prezbiterium lub tam, gdzie pozostałe osoby pełniące funkcje liturgiczne. W żadnym wypadku nie powinien on przebywać podczas Mszy św. w zakrystii.

5. Nadzwyczajny szafarz pomaga w rozdzielaniu Komunii św. w następujący sposób: Podczas śpiewu „Baranku Boży” podchodzi do ołtarza i po ukończeniu śpiewu klęka na oba kolana. Po przyjęciu Ciała i Krwi Pańskiej kapłan podaje Komunię św. nadzwyczajnemu szafarzowi. Wypada, aby udzielił mu jej pod obiema postaciami przez zanurzenie Hostii w kielichu z Krwią Pańską albo przez bezpośrednie podanie Krwi Pańskiej z kielicha. (Jeśli Komunia św. udzielana jest pod obiema postaciami, wówczas przyjmuje się ją zawsze w postawie stojącej). Następnie kapłan podaje nadzwyczajnemu szafarzowi naczynie z komunikantami i razem z nim przystępuje do rozdzielania Komunii św.

W przypadku rozdzielania Komunii św. również z naczynia znajdującego się w tabernakulum, przynosi je na ołtarz prezbiter w czasie śpiewu „”Baranku Boży””, a tylko wyjątkowo (sytuacja choroby lub niedołężności prezbitera) czyni to nadzwyczajny szafarz. Nadzwyczajny szafarz ukazuje każdemu z przyjmujących Komunię św., mówiąc: CIAŁO CHRYSTUSA. Przystępujący do Komunii świętej odpowiada: AMEN i przyjmuje Najświętszy Sakrament do ust lub, jeśli tego pragnie i o to prosi, na dłoń.

Po zakończeniu udzielania Komunii św. prezbiter i nadzwyczajny szafarz wracają do ołtarza. Prezbiter (lub diakon) zanosi puszkę z Najświętszym Sakramentem do tabernakulum, po czym wraca do ołtarza i puryfikuje pateny i kielich. Jedynie w wyjątkowych, wskazanych wyżej sytuacjach, nadzwyczajny szafarz Komunii św. zanosi puszkę z Najświętszym Sakramentem do tabernakulum.Wówczas przed zamknięciem drzwiczek tabernakulum przyklęka na jedno kolano, następnie wraca na swoje miejsce. Jeśli zachodzi potrzeba, puryfikuje palce w naczyńku stojącym obok tabernakulum lub na kredensie.

Nadzwyczajny szafarz może pomóc prezbiterowi również podczas rozdawania Komunii św. pod obiema postaciami, gdy jest ona udzielana w przypadkach przewidzianych przez prawo. Jeśli przyjmujący Komunię św. piją Krew Pańską bezpośrednio z kielicha, wtedy pomocnik podaje kielich mówiąc: KREW CHRYSTUSA, przyjmujący odpowiada: AMEN. Podczas picia z kielicha przyjmujący, jeśli potrzeba, „swymi rękami przysuwa sobie kielich do ust” (por. OWMR nr 266). Po przyjęciu Krwi Pańskiej nadzwyczajny szafarz ociera puryfikaterzem zewnętrzną stronę kielicha. Jeśli Komunii św. pod obiema postaciami udziela się przez zanurzenie Hostii w kielichu z Krwią Pańską, wówczas nadzwyczajny szafarz trzyma naczynie z Hostiami, a prezbiter (lub drugi nadzwyczajny szafarz) kielich i po zanurzeniu części Hostii w kielichu, podnosi ją mówiąc: CIAŁO I KREW CHRYSTUSA, zaś przyjmujący odpowiada: AMEN.

Naczynia liturgiczne puryfikuje prezbiter lub diakon, tylko w wyjątkowych sytuacjach, wyżej określonych, czyni to Nadzwyczajny szafarz – na kredensie (nie na ołtarzu).

 

II. ZANOSZENIE KOMUNII ŚWIĘTEJ CHORYM DO ICH DOMÓW LUB SZPITALI

6. Podstawowym zadaniem nadzwyczajnych szafarzy jest zanoszenie Komunii św. chorym i niepełnosprawnym. Dla podkreślenia związku Komunii św. chorego ze sprawowaniem Eucharystii przez wspólnotę parafialną, nadzwyczajni szafarze otrzymują Najświętszy Sakrament od celebransa bezpośrednio przed błogosławieństwem i rozesłaniem, na zakończenie Eucharystii, po której wyruszają z posługą do chorych.

7. Przed pierwszym udzieleniem Komunii św. choremu w jego prywatnym mieszkaniu, nadzwyczajny szafarz powinien odwiedzić go wcześniej i duchowo przygotować. Należy wówczas delikatnie zapytać chorego, czy pragnie przed Komunią przyjąć sakrament pokuty; jeśli tak, trzeba o tym powiadomić proboszcza lub innego prezbitera. W czasie wizyty przygotowawczej nadzwyczajny szafarz prosi domowników lub opiekunów chorego o odpowiednie przygotowanie mieszkania (stół nakryty białym obrusem, świece, krzyż, szklanka czystej wody do puryfikacji lub podania choremu).

8. Nadzwyczajny szafarz zanosi chorym Komunię św. w specjalnie do tego celu wykonanym naczyniu, umieszczonym w bursie, którą zawiesza na szyi. Swoją posługę poza Mszą św. pełni on w ubraniu cywilnym, ale odświętnym i poważnym. (W parafiach, w których istnieje już taka praktyka, może być ubrany w albę). Niosący Komunię św. w drodze do chorego nie prowadzi rozmów; w modlitewnym skupieniu adoruje Najświętszy Sakrament.

9. Strój liturgiczny zaleca się również podczas wykonywania posługi w szpitalach lub innych zakładach.

10. Zwykły i skrócony obrzęd Komunii św. chorych – udzielanej przez szafarza nadzwyczajnego – znajduje się w księdze liturgicznej: Sakramenty chorych. Obrzędy i duszpasterstwo, (wyd. drugie, Księgarnia św. Jacka, Katowice 2004, s. 54-63). Inne teksty modlitewne i czytania biblijne można odpowiednio dobrać z tekstów liturgicznych danej niedzieli, święta albo aktualnego okresu liturgicznego.

 

III. WPROWADZENIE NADZWYCZAJNEGO SZAFARZA DO POSŁUGI WE WSPÓLNOCIE

11. Posługa nadzwyczajnego szafarza Komunii św. odbywa się zazwyczaj w konkretnej wspólnocie parafialnej. Dlatego wprowadzenie go do posługi winno nastąpić w tej parafii, w jedną z najbliższych niedziel po ustanowieniu (upoważnieniu) nadzwyczajnego szafarza przez biskupa diecezjalnego.

12. Wprowadzenie do służby liturgicznej nadzwyczajnego szafarza Komunii św. powinno być proste i zrozumiałe: należy unikać przesady i jakichkolwiek podobieństw do obrzędu święceń. Proboszcz powinien przedstawić nowych szafarzy wiernym na każdej Mszy św. niedzielnej, a w modlitwie powszechnej uwzględnić okolicznościowe wezwanie za nich, za ich rodziny (małżonki) oraz za tych, do których zostaną posłani.

13. Wprowadzenie do posługi powinno być okazją do pouczenia wiernych o specyfice zgromadzenia liturgicznego i o potrzebie różnorakich służb liturgicznych, w tym także nadzwyczajnych szafarzy Komunii św. (teologia zgromadzenia liturgicznego i podział funkcji).

14. Jeśli po Mszy św. nadzwyczajny szafarz udaje się po raz pierwszy do chorych, można posłużyć się modlitewną formą rozesłania ich do posługi.

 

+ Wiktor Skworc
Arcybiskup Metropolita katowicki

ks. Jan Smolec
Kanclerz Kurii Metropolitalnej

Katowice, 5 kwietnia 2014 r.
VAI – 7424/14


Oryginał -> TUTAJ

 

DODATEK:
Udzielanie Komunii św.:

[…] Episkopat Polski zaleca (ale nie nakazuje!) procesyjne podchodzenie do przyjęcia Komunii św. (por. OWMR 44, 86, 160), gdyż Ciało Pana jest pokarmem na drodze wiary, na drodze do życia wiecznego (to nie jest kolejka do Komunii św.! – jak niektórzy mówią). Wierni mogą przyjmować Komunię św. w postawie klęczącej lub stojącej – celebrans nie może zmuszać wiernego do przyjęcia jednej lub drugiej postawy – wybór należy do wiernego. Postawę stojącą należy zachować zawsze, gdy Komunia św. jest udzielana pod obiema postaciami (UWAGA: dotyczy to także nadzwyczajnych szafarzy Komunii św.). Przyjmujący Ciało Pańskie (i Krew) w postawie stojącej oddają cześć Najświętszemu Sakramentowi, przyklękając na jedno kolano lub wykonując wcześniej skłon ciała (por. WEP 38). […]

ks. Andrzej Hoinkis
ceremoniarz archidiecezjalny

Katowice, 10.10.2013
VH V-4559/13